Bệnh viêm tai giữa có lây không?
PGS.TS.TTƯT Lê Lương Đống
Trả lời câu hỏi bệnh viêm tai giữa có lây không?
Viêm tai giữa không phải là một bệnh truyền nhiễm, do đó nó không lây từ người này sang người khác. Viêm tai giữa thường là kết quả của nhiễm trùng đường hô hấp trên như cảm lạnh, cúm hoặc viêm xoang.
Khi vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào tai giữa qua vòi nhĩ, chúng gây ra viêm nhiễm và tích tụ dịch trong tai, dẫn đến các triệu chứng như đau tai, sốt và giảm thính lực. Mặc dù bản thân viêm tai giữa không lây, nhưng các nhiễm trùng đường hô hấp trên có thể lây qua đường tiếp xúc gần hoặc giọt bắn khi ho, hắt hơi.
Để hiểu sâu hơn về viêm tai giữa và các bệnh tiền đề dẫn tới viêm tai giữa, hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về tai giữa và các yếu tố nguy cơ dưới đây.
1. Viêm tai giữa là gì?
Viêm tai giữa là một tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở phần giữa của tai. Tai giữa nằm phía sau màng nhĩ và được kết nối với phần sau của cổ họng qua ống Eustachian. Viêm tai giữa thường xảy ra do vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào tai giữa thông qua ống Eustachian, thường là sau khi bị cảm lạnh, cúm, hoặc các bệnh về hô hấp.
-
Nguyên nhân: Viêm tai giữa thường do nhiễm trùng vi khuẩn hoặc virus. Nó có thể xảy ra sau khi bị cảm lạnh, viêm họng, hoặc dị ứng khiến ống Eustachian bị tắc nghẽn.
-
Triệu chứng: Các triệu chứng của viêm tai giữa bao gồm đau tai, sốt, khó nghe, cảm giác tai bị đầy, và đôi khi có dịch chảy ra từ tai. Ở trẻ nhỏ, có thể thấy trẻ kéo tai hoặc quấy khóc nhiều hơn bình thường.
-
Điều trị: Viêm tai giữa thường được điều trị bằng thuốc giảm đau và, trong một số trường hợp, kháng sinh nếu nhiễm trùng do vi khuẩn. Nếu tình trạng không cải thiện, bác sĩ có thể khuyên dùng các phương pháp điều trị khác như đặt ống thông tai để giúp thoát dịch.
-
Phòng ngừa: Để phòng ngừa viêm tai giữa, cần giữ vệ sinh tốt, rửa tay thường xuyên, tránh tiếp xúc với người bị cảm cúm, và tiêm phòng cúm định kỳ. Đối với trẻ em, tránh để chúng hút thuốc thụ động cũng là một biện pháp quan trọng.
2. Bệnh viêm tai giữa có lây không?
Viêm tai giữa bản thân nó không phải là một bệnh lây nhiễm, nhưng nguyên nhân gây ra viêm tai giữa có thể là do nhiễm vi khuẩn hoặc vi rút, những tác nhân này có thể lây từ người sang người. Khi một đứa trẻ bị cảm lạnh, cúm hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên, vi khuẩn hoặc vi rút gây ra các bệnh này có thể lan truyền qua không khí hoặc tiếp xúc trực tiếp, làm tăng nguy cơ mắc viêm tai giữa.
Do đó, mặc dù viêm tai giữa không lây nhiễm trực tiếp, nhưng các tác nhân gây bệnh có thể lây lan, dẫn đến nguy cơ nhiều trẻ em khác cũng có thể bị nhiễm trùng và phát triển viêm tai giữa. Để ngăn ngừa, việc giữ vệ sinh, tránh tiếp xúc với người bệnh, và giữ cho hệ miễn dịch của trẻ luôn khỏe mạnh là rất quan trọng.
Tóm lại, nếu được hỏi bệnh viêm tai giữa có lây không thì câu trả lời là bệnh viêm tai giữa không lây từ người qua người, cho dù có tiếp xúc với dịch mủ thoát ra hay chung sống với người bị bệnh viêm tai giữa.
Tuy viêm tai giữa không lây nhưng những bệnh lây qua đường hô hấp lại là nguyên nhân dẫn tới viêm tai giữa, chính vì vậy cha mẹ cần lưu ý các bệnh dưới đây.
3. Những bệnh lây qua đường hô hấp có thể là nguyên nhân gây ra viêm tai giữa
Mặc dù viêm tai giữa không trực tiếp lây nhiễm, nhưng các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn hoặc vi rút có thể lây từ người này sang người khác qua giọt bắn hoặc tiếp xúc trực tiếp, đặc biệt là khi bị nhiễm trùng đường hô hấp trên.
Viêm tai giữa thường xảy ra do nhiễm trùng đường hô hấp trên, và các bệnh này có thể đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra viêm tai giữa. Dưới đây là một phân tích về các bệnh hô hấp có thể dẫn đến viêm tai giữa:
- Cảm lạnh thông thường
- Cúm
- Viêm xoang
- Viêm họng
- Nhiễm trùng hô hấp cấp tính
3.1 Cảm lạnh thông thường
Cảm lạnh thông thường là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến viêm tai giữa, đặc biệt ở trẻ nhỏ.
- Vòi nhĩ và viêm nhiễm: Khi trẻ bị cảm lạnh, niêm mạc ở mũi và họng bị viêm nhiễm, gây sưng và sản xuất nhiều dịch nhầy. Vòi nhĩ, một ống nối từ tai giữa đến họng, có thể bị tắc nghẽn do dịch nhầy và sưng tấy. Điều này ngăn cản dịch lỏng trong tai giữa thoát ra ngoài, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus sinh sôi.
- Sự lây lan của vi khuẩn và virus: Cảm lạnh thường do virus gây ra, và khi trẻ hắt hơi hoặc ho, vi khuẩn và virus có thể lan từ mũi và họng lên tai giữa qua vòi nhĩ. Sự tích tụ dịch trong tai giữa do vòi nhĩ bị tắc nghẽn làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.
- Cấu trúc tai ở trẻ nhỏ: Trẻ em có vòi nhĩ ngắn và hẹp hơn so với người lớn, làm cho nó dễ bị tắc nghẽn khi bị cảm lạnh. Hệ miễn dịch của trẻ cũng chưa phát triển hoàn toàn, khiến chúng dễ bị nhiễm trùng hơn.
3.2 Cúm
Cúm là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến viêm tai giữa, đặc biệt ở trẻ nhỏ.
- Khi trẻ đi học, chúng thường tiếp xúc gần gũi với nhau trong lớp học, sân chơi và các hoạt động ngoại khóa. Virus cúm lây lan qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, nên rất dễ lây từ trẻ này sang trẻ khác. Một khi một đứa trẻ bị cúm, khả năng các trẻ khác trong cùng môi trường cũng bị nhiễm là rất cao.
- Trẻ nhỏ thường dễ bị cúm do hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện. Khi hệ miễn dịch yếu, cơ thể trẻ không thể chống lại virus cúm hiệu quả, dẫn đến nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn. Điều này khiến trẻ dễ mắc cúm hơn người lớn và có thể dẫn đến các biến chứng như viêm tai giữa.
Viêm tai giữa do cúm thường gây ra các triệu chứng như đau tai, sốt cao, và khó chịu. Trẻ có thể khóc nhiều, kén ăn, mất ngủ, và thậm chí giảm thính lực tạm thời. Đôi khi, mủ có thể chảy ra từ tai nếu màng nhĩ bị vỡ.
3.3 Viêm xoang
Viêm xoang có thể gây ra viêm tai giữa do sự liên kết chặt chẽ giữa hệ thống xoang và tai qua ống Eustachian (vòi nhĩ). Khi bị viêm xoang, các xoang bị nhiễm trùng, sưng viêm, và có thể gây ra sự tích tụ dịch nhầy. Dịch nhầy này có thể di chuyển qua ống Eustachian từ mũi đến tai giữa, gây ra viêm tai giữa.
Ống Eustachian có nhiệm vụ cân bằng áp lực giữa tai giữa và môi trường bên ngoài, nhưng khi bị tắc nghẽn do viêm hoặc dịch nhầy, áp lực trong tai giữa không thể điều chỉnh đúng cách, dẫn đến sự tích tụ dịch và vi khuẩn, đây là yếu tố nguy cơ có thể dẫn tới mắc viêm tai giữa.
Tham khảo:
3.4 Viêm họng
Viêm họng có thể gây ra viêm tai giữa thông qua sự kết nối giữa họng và tai qua ống Eustachian. Cụ thể:
- Vị trí kết nối: Ống Eustachio nối tai giữa với phần sau của mũi và họng. Nó có nhiệm vụ cân bằng áp lực giữa tai giữa và môi trường bên ngoài, đồng thời giúp thoát dịch từ tai giữa. Khi bạn bị viêm họng, tình trạng nhiễm trùng hoặc viêm có thể lan đến ống Eustachio và làm tắc nghẽn dẫn tới viêm.
- Cơ chế lây nhiễm: Khi ống Eustachian bị tắc nghẽn do viêm họng, dịch nhầy và vi khuẩn có thể tích tụ trong tai giữa, không thể thoát ra ngoài. Điều này tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến viêm tai giữa.
- Nguyên nhân phổ biến: Viêm họng do nhiễm khuẩn hoặc virus (như cúm, viêm amiđan) có thể lan đến tai giữa theo con đường này, đặc biệt ở trẻ em do ống Eustachian của trẻ nhỏ ngắn và dễ bị tắc hơn.
Tham khảo:
3.5 Viêm hô hấp cấp tính
Nhiễm trùng hô hấp cấp tính (viêm phổi, viêm phế quản, cảm lạnh, cúm) có thể dẫn đến viêm tai giữa, đặc biệt là ở trẻ em. Mối liên hệ giữa nhiễm trùng hô hấp và viêm tai giữa chủ yếu xuất phát từ sự kết nối của hệ thống hô hấp và tai qua ống Eustachian.
- Tắc nghẽn ống Eustachian: Khi bị nhiễm trùng hô hấp, niêm mạc của đường hô hấp trên, bao gồm mũi, họng và xoang, bị viêm và sưng. Điều này có thể ảnh hưởng đến ống Eustachio, gây tắc nghẽn hoặc làm giảm chức năng thoát dịch từ tai giữa.
- Áp lực và tích tụ dịch: Khi ống Eustachian bị tắc nghẽn, dịch nhầy từ niêm mạc hô hấp bị viêm có thể tràn vào và tích tụ trong tai giữa. Điều này gây mất cân bằng áp suất và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển trong tai giữa, dẫn đến nhiễm trùng.
- Sự lan truyền vi khuẩn: Vi khuẩn hoặc virus từ đường hô hấp trên có thể lan theo ống Eustachio vào tai giữa, gây ra viêm và nhiễm trùng.
4. Phòng tránh viêm tai giữa
Viêm phổi và sốt virus có thể dẫn đến viêm tai giữa, đặc biệt là ở trẻ em. Các bệnh này có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn hoặc virus xâm nhập và gây viêm tai giữa. Chính vì vậy, để phòng tránh viêm tai giữa, chúng ta cần tránh để không bị lây nhiễm các bệnh ảnh hưởng tới đường hô hấp, viêm xoang, viêm phổi. Vì tai mũi họng liên thông nhau, bất kì khu vực nào gặp vấn đề cũng dễ dẫn tới viêm tai giữa.
- Rửa tay thường xuyên: Vi khuẩn và virus có thể lây lan qua việc chạm vào các bề mặt và sau đó chạm vào mặt, mũi hoặc miệng. Rửa tay kỹ lưỡng và thường xuyên là một biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa sự lây lan của các tác nhân gây bệnh.
- Tránh tiếp xúc với người bị bệnh: Cố gắng tránh tiếp xúc gần với những người đang bị cảm lạnh, cúm hoặc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác. Nếu có ai đó trong gia đình bị bệnh, đảm bảo rằng họ được cách ly hợp lý và sử dụng các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên.
- Tiêm phòng: Tiêm phòng cúm hàng năm và các loại vaccine khác có thể giúp bảo vệ chống lại các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, từ đó giảm nguy cơ viêm tai giữa.
- Duy trì vệ sinh mũi họng: Sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi và họng, đặc biệt là trong mùa lạnh hoặc khi có triệu chứng cảm lạnh. Điều này giúp làm sạch và loại bỏ vi khuẩn, virus khỏi niêm mạc mũi họng.
- Giữ môi trường trong lành: Đảm bảo rằng môi trường sống và làm việc có không khí sạch, thoáng mát. Sử dụng máy lọc không khí nếu cần thiết để loại bỏ các tác nhân gây dị ứng và các hạt bụi có thể gây kích ứng đường hô hấp.
- Tránh khói thuốc: Khói thuốc lá có thể gây kích ứng đường hô hấp và tăng nguy cơ nhiễm trùng tai. Tránh tiếp xúc với khói thuốc lá và không cho phép hút thuốc trong nhà.
Tham khảo:
- Phòng bệnh viêm tai giữa như thế nào cho đúng?
- Dấu hiệu phổ biến viêm tai giữa trẻ em cha mẹ nên biết
5. Các biến chứng thường gặp
Với câu hỏi viêm tai giữa có lây không?, câu trả lời là không. Nhưng khi đã bị viêm tai giữa, nếu không điều trị kịp thời sẽ gây ra những biến chứng khôn lường. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp khi bị viêm tai giữa.
- Thủng màng nhĩ: Áp lực do dịch mủ tích tụ có thể làm rách màng nhĩ.
- Viêm tai giữa mạn tính: Viêm tái phát nhiều lần, gây nhiễm trùng kéo dài.
- Giảm thính lực: Dịch mủ và sưng viêm có thể làm giảm khả năng nghe.
- Viêm xương chũm: Nhiễm trùng lan đến xương chũm ở phía sau tai.
- Viêm màng não: Trong trường hợp nhiễm trùng nặng, vi khuẩn có thể lan đến não và gây viêm màng não.
- Áp xe não: Nhiễm trùng có thể dẫn đến hình thành áp xe trong não.
- Liệt mặt: Nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh mặt.
Tham khảo:
6. Tổng kết
Qua bài viết này, viemtaigiua.vn mong muốn cung cấp cho cha mẹ đang có con bị viêm tai giữa thông tin về bệnh viêm tai giữa và trả lời cho câu hỏi bệnh viêm tai giữa có lây không.
Mặc dù viêm tai giữa không phải là bệnh truyền nhiễm, các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn và virus vẫn có thể lây lan qua tiếp xúc hoặc giọt bắn từ người nhiễm. Những tác nhân này thường gây ra nhiễm trùng đường hô hấp trên, và nếu không được kiểm soát, có thể tiến triển thành viêm tai giữa. Viêm tai giữa, khi được chẩn đoán và điều trị kịp thời, có thể được kiểm soát hiệu quả, giúp ngăn ngừa các biến chứng tiềm ẩn.
Chú ý: Số hotline viemtaigiua.vn (0372.059.142) luôn có bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng trực để tư vấn cho cha mẹ về tình hình bệnh của con em mình. Hãy liên hệ ngay để được tư vấn sớm nhất nhé!
7. Tham khảo
- Phương pháp điều trị viêm tai giữa
- Quan điểm mới về cơ chế bệnh sinh của viêm tai giữa cấp và các biến chứng của nó
- Ear Infections in Children - New York State Department of Health
- Are Ear Infections Contagious? 7 Things to Know
- Are Ear Infections Contagious?
Cảm ơn bạn đã đọc bài - Chúc bạn ngày tốt lành!
