Dấu hiệu phổ biến viêm tai giữa trẻ em cha mẹ nên biết
PGS.TS.TTƯT Lê Lương Đống
Khi trẻ nhỏ bắt đầu biểu hiện sự không thoải mái, từ những cử động nhỏ nhặt đến những tiếng khóc khẽ kêu, đó có thể là dấu hiệu phổ biến viêm tai giữa trẻ em. Tuy nhiên, các bậc làm cha làm mẹ thường thiếu kiến thức để nhận biết được những dấu hiệu này, và đưa ra những biện pháp phòng tránh và điều trị kịp thời.
Hãy cùng khám phá những dấu hiệu phổ biến liên quan tới viêm tai giữa ở trẻ nhỏ, để các bậc làm cha làm mẹ như chúng ta có thể kịp thời chăm sóc sức khoẻ cho con của mình.
1. Viêm tai giữa là gì?
Viêm tai giữa ở người lớn ít phổ biến hơn do hệ thống miễn dịch phát triển và ít tiếp xúc với vi khuẩn từ trẻ nhỏ. Tỷ lệ viêm tai giữa ở trẻ em cao hơn so với người lớn do ống tai của trẻ ngắn và nằm ngang, dễ bị nhiễm khuẩn.
Ở trẻ nhỏ, viêm tai giữa có thể dẫn đến kéo tai, quấy khóc nhiều hơn và ngủ kém. Một số trẻ còn thường hay quấy khóc, cào cấu tai do chưa thể nói. Trước khi bắt đầu tìm hiểu về các biến chứng viêm tai giữa ở trẻ em, xin mời cha mẹ cùng xem tai của chúng ta cũng như con nhỏ hoạt động như thế nào?
2. Có bao nhiêu loại viêm tai giữa?
Viêm tai giữa bao gồm ba loại: Viêm tai giữa cấp tính (acute otitis media - AOM), viêm tai giữa tiết dịch (otitis media with effusion - OME) và viêm tai giữa mãn tính có dịch mủ (chronic suppurative otitis media - CSOM)
Viêm tai giữa cấp tính (AOM) là tình trạng viêm của màng nhĩ trong tai giữa, thường gây đau và có thể đi kèm với sốt. Nguyên nhân thường là do nhiễm trùng vi khuẩn hoặc virus từ họng hoặc mũi. AOM thường xuất hiện nhanh chóng và có thể tự giảm sau vài ngày hoặc cần điều trị bằng kháng sinh
Viêm tai giữa có dịch (OME) là tình trạng mà tai giữa tích tụ dịch, thường gây nghe kém và cảm giác ù tai. Nguyên nhân thường là do viêm nhiễm hoặc tắc nghẽn ống tai. OME thường không gây đau và có thể tự giảm hoặc cần theo dõi chặt chẽ, hoặc đôi khi cần can thiệp bằng thuốc hoặc phẫu thuật
Viêm tai giữa mãn tính có dịch mủ (CSOM) là tình trạng mà tai giữa liên tục có dịch mủ, thường gây đau và mùi hôi. Nguyên nhân thường liên quan đến nhiễm khuẩn. CSOM có thể kéo dài nhiều tháng hoặc năm và cần điều trị bằng kháng sinh hoặc phẫu thuật để loại bỏ mủ và sửa chữa màng nhĩ
3. Những dấu hiệu viêm tai giữa phổ biến ở trẻ
Viêm tai giữa là một trong những bệnh lý phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là ở lứa tuổi từ 6 tháng đến 3 tuổi. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu viêm tai giữa có vai trò quan trọng trong việc điều trị kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
Dưới đây là các dấu hiệu thường gặp ở trẻ khi trẻ mắc phải viêm tai giữa (lưu ý rằng trẻ có thể có một số triệu chứng chứ không phải có tất cả triệu chứng)
- Trẻ quấy khóc và khó chịu.
- Khó ngủ hoặc khó duy trì giấc ngủ.
- Kéo hoặc kéo một hoặc cả hai tai.
- Sốt, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
- Chất lỏng chảy ra từ tai
- Mất thăng bằng.
Việc nhận biết sớm các dấu hiệu viêm tai giữa và điều trị kịp thời có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả điều trị cao và giúp trẻ khỏi bệnh sớm. Khi được phát hiện và can thiệp nhanh chóng, viêm tai giữa thường có thể được chữa khỏi hoàn toàn mà không để lại biến chứng nghiêm trọng. Điều này không chỉ giúp trẻ tránh được những đau đớn và khó chịu mà còn giảm thiểu nguy cơ ảnh hưởng đến thính lực và phát triển ngôn ngữ của trẻ. Do đó, việc chú ý theo dõi sức khỏe của trẻ và đưa trẻ đi khám bác sĩ khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường là cực kỳ cần thiết.
Mời cha mẹ cùng xem chi tiết các triệu chứng ngay phía dưới đây nhé!
3.1 Trẻ quấy khóc và khó chịu
Ở trẻ em, các dây thần kinh cảm giác đau đã phát triển, chính vì vậy cũng giống như người lớn, bất cứ khu vực nào bị viêm cũng gây đau đớn cho trẻ. Viêm tai giữa gây ra tình trạng sưng viêm và tích tụ dịch trong tai giữa, tạo áp lực lên màng nhĩ và các cấu trúc xung quanh. Áp lực này gây ra cảm giác đau nhức, làm trẻ cảm thấy rất khó chịu.
Đối với trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi, do chưa thể nói, một số cha mẹ thường nhầm việc quấy khóc của trẻ với các nguyên nhân khác mà không để ý tới phần tai của trẻ.
Viêm tai giữa phổ biến ở trẻ em (chiếm tới 77% các ca bệnh). Chính vì vậy, khi trẻ có dấu hiệu quấy khóc, cha mẹ cần kiểm tra khu vực tai (có thể dùng đèn sáng để xem có mủ hay không). Trường hợp cần kiểm tra chuyên sâu, cha mẹ nên đưa con tới các bác sỹ chuyên khoa để thăm khám và điều trị.
3.2 Khó ngủ hoặc khó duy trì giấc ngủ
Giấc ngủ có vai trò vô cùng quan trọng đối với trẻ từ 6 tháng tới 3 tuổi, không chỉ giúp trẻ phục hồi năng lượng mà còn hỗ trợ phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần. Bình thường trẻ sẽ dành phần lớn thời gian để ngủ. Trường hợp mắc viêm tai giữa, trẻ sẽ khó ngủ và thường hay quấy khóc.
Viêm tai giữa có thể khiến trẻ khó ngủ vì một số lý do sau:
- Đau tai: Viêm tai giữa gây ra tình trạng sưng viêm và tích tụ dịch trong tai giữa, tạo áp lực lên màng nhĩ và các cấu trúc xung quanh, dẫn đến cảm giác đau nhức. Đau tai thường trở nên tồi tệ hơn khi trẻ nằm xuống do thay đổi áp lực trong tai, làm trẻ khó chịu và khó đi vào giấc ngủ.
- Sốt và mệt mỏi: Viêm tai giữa thường đi kèm với sốt, gây ra cảm giác mệt mỏi và uể oải. Sốt có thể làm trẻ cảm thấy nóng bức, khó chịu và làm gián đoạn giấc ngủ.
- Ngứa và cảm giác đầy trong tai: Sự tích tụ dịch trong tai giữa có thể gây ra cảm giác ngứa và đầy, khiến trẻ cảm thấy khó chịu và khó đi vào giấc ngủ. Trẻ có thể cố gắng xoa tai hoặc kéo tai để giảm bớt cảm giác này, nhưng điều này thường không hiệu quả và làm trẻ thêm khó chịu.
- Mất cân bằng áp lực tai: Thay đổi áp lực trong tai giữa khi trẻ nuốt hoặc thay đổi tư thế có thể gây ra cảm giác không thoải mái, làm gián đoạn giấc ngủ của trẻ.
- Khó thở và nghẹt mũi: Viêm tai giữa thường đi kèm với viêm đường hô hấp trên, gây ra tình trạng nghẹt mũi và khó thở. Điều này khiến trẻ phải thở bằng miệng, dẫn đến khô miệng và giấc ngủ không sâu.
- Tâm lý lo lắng: Đau tai và các triệu chứng khác của viêm tai giữa có thể khiến trẻ cảm thấy lo lắng và không an toàn, dẫn đến khó ngủ. Trẻ có thể khóc nhiều và tỏ ra bám lấy cha mẹ để tìm sự an ủi.
3.3 Kéo hoặc cào cấu hai tai
Dấu hiệu phổ biến nhất của trẻ ở độ tuổi từ 6 tháng tới 3 tuổi khi bị viêm tai giữa là trẻ thường đưa tay kéo hoặc cào cấu hai tai. Cha mẹ hết sức lưu ý rằng ở độ tuổi này trẻ chưa thể tự nói rằng bản thân mình đang khó chịu ở đâu, chính vì vậy trẻ thường đưa tay cào cấu lên chỗ đau nhức (phản ứng tự nhiên).
Sự tích tụ dịch trong tai giữa có thể gây ra cảm giác ngứa và đầy, khiến trẻ cảm thấy khó chịu và khó đi vào giấc ngủ. Trẻ có thể cố gắng xoa tai hoặc kéo tai để giảm bớt cảm giác này, nhưng điều này thường không hiệu quả và làm trẻ thêm khó chịu. Cha mẹ nên hết sức lưu ý trong trường hợp con của mình quấy khóc và liên tục đưa tay cào phần tai. Rất có thể đó là dấu hiệu viêm tai giữa.
3.4 Sốt, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Khi vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào tai giữa, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ phản ứng lại để tiêu diệt các tác nhân gây bệnh. Phản ứng này bao gồm việc giải phóng các chất hóa học như cytokine, có tác dụng kích hoạt hệ thống miễn dịch và gây ra viêm nhiễm. Những chất này cũng tác động lên vùng não điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, gây ra sốt. Một lý do nữa là viêm tai giữa thường xảy ra sau khi trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, như cảm lạnh hay viêm họng. Các vi khuẩn hoặc virus từ đường hô hấp trên có thể lan xuống tai giữa qua ống Eustachian, gây ra viêm nhiễm. Nhiễm trùng lan rộng này thường đi kèm với phản ứng viêm và sốt.
Sốt là một dấu hiệu quan trọng cho thấy cơ thể bé đang phản ứng với nhiễm trùng. Cha mẹ cần theo dõi và giảm sốt kịp thời, cùng với việc điều trị nguyên nhân gây viêm tai giữa, sẽ giúp trẻ giảm bớt các triệu chứng khó chịu và phục hồi nhanh chóng.
3.5 Dịch mủ chảy ra từ tai
Khi viêm tai giữa không được điều trị kịp thời, áp lực từ dịch và mủ tích tụ trong tai giữa có thể tăng lên đến mức làm vỡ màng nhĩ. Khi màng nhĩ bị thủng, dịch và mủ có thể chảy ra ngoài qua ống tai. Mặc dù vỡ màng nhĩ thường gây lo lắng, nó cũng có thể giúp giảm đau bằng cách giảm áp lực trong tai giữa.
Viêm tai giữa cũng thường gây ra tình trạng viêm và sưng tấy, làm tăng sản xuất dịch trong tai giữa. Dịch này có thể bao gồm dịch nhầy, mủ, và đôi khi máu, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của viêm nhiễm. Khi lượng dịch này quá nhiều, nó có thể tìm cách thoát ra ngoài qua màng nhĩ bị thủng hoặc qua các lỗ nhỏ trong màng nhĩ.
Ở một số trường hợp, khi có dịch mủ chảy ra từ tai, rất có thể trẻ đã bị vỡ màng nhĩ (tuỳ vào số lượng dịch tiết ra). Cha mẹ hết sức lưu ý dấu hiệu này để điều trị kịp thời cho con nhỏ.
3.6 Mất thăng bằng
Tai giữa và tai trong có vai trò quan trọng trong việc duy trì thăng bằng cơ thể. Khi viêm tai giữa xảy ra, quá trình viêm và tích tụ dịch trong tai giữa có thể ảnh hưởng đến tai trong, nơi chứa hệ thống tiền đình chịu trách nhiệm về cảm giác thăng bằng. Sự ảnh hưởng này gây ra cảm giác chóng mặt và mất thăng bằng.
Ngoài ra, áp lực và đau nhức do dịch và mủ tích tụ trong tai giữa có thể làm trẻ cảm thấy khó chịu và mất thăng bằng. Trẻ có thể cố gắng thay đổi tư thế để giảm bớt cảm giác khó chịu, dẫn đến sự mất thăng bằng tạm thời.
Cha mẹ có con nhỏ đã có thể đi hoặc bò cần hết sức lưu ý tình trạng mất thăng bằng ở trẻ. Việc hay té ngã, quấy khóc và khó thăng bằng khi di chuyển có thể là dấu hiệu của viêm tai giữa.
4. Các dấu hiệu có thể có khác của viêm tai giữa trẻ em
Mặc dù các triệu chứng phổ biến của viêm tai giữa thường bao gồm đau tai, sốt và mất thính lực, nhưng cũng có những dấu hiệu không phổ biến mà các bậc phụ huynh cần lưu ý. Dưới đây là một số dấu hiệu này:
- Thay đổi hành vi: Trẻ có thể trở nên không thoải mái, cáu kỉnh hơn, hay khó chịu. Họ có thể trở nên nhưng buồn chán, ít năng động hơn hoặc có thể khóc nhiều hơn.
- Thay đổi ăn uống hoặc ngủ: Viêm tai giữa có thể làm cho trẻ cảm thấy không thoải mái và không muốn ăn hoặc uống nhiều như bình thường. Họ cũng có thể gặp khó khăn trong việc ngủ hoặc có giấc ngủ không sâu và không yên.
- Thay đổi trong học hành hoặc hành vi tại trường: Các dấu hiệu như khó chú ý, khó tập trung hoặc khó tương tác xã hội có thể là dấu hiệu của viêm tai giữa ở trẻ em đi học.
- Dấu hiệu của vấn đề về thính lực: Nếu viêm tai giữa gây ra tổn thương cho các cấu trúc tai, trẻ có thể hiển thị dấu hiệu của mất thính lực như khó nghe, không đáp ứng khi được gọi, hoặc không nghe được tiếng nói từ xa.
- Dấu hiệu của biến chứng nghiêm trọng: Trong một số trường hợp hiếm, viêm tai giữa có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm màng não hoặc viêm xoang, do đó, nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường như sốt cao, đau đầu dữ dội, hoặc các triệu chứng khác không phải là bình thường, nên đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra và điều trị kịp thời.
Cần nhấn mạnh rằng dấu hiệu có thể bị nhầm lẫn và có thể là dấu hiệu của bệnh khác. Chính vì vậy nếu nghi ngờ trẻ mắc viêm tai giữa, cha mẹ cần đưa con của mình đi khám tại các cơ sở y tế kịp thời.
5. Tổng kết
Viêm tai giữa là một bệnh lý phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trong độ tuổi từ 6 tháng đến 3 tuổi. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh giúp điều trị kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Các dấu hiệu chính bao gồm đau tai, quấy khóc và khó chịu, sốt, dịch chảy ra từ tai, nghe kém, và mất thăng bằng. Trẻ thường kéo tai, khóc nhiều hơn khi nằm xuống, và có thể gặp khó khăn trong giấc ngủ do đau và áp lực trong tai. Sự tích tụ dịch trong tai giữa, phản ứng viêm, và ảnh hưởng đến hệ thống tiền đình cũng góp phần gây ra các triệu chứng này. Chính vì vậy, cha mẹ cần theo dõi và để ý tình trạng sức khoẻ và các dấu hiệu của con.
Qua bài viết này, viemtaigiua.vn mong muốn cung cấp cho các bậc làm cha, làm mẹ thông tin và kiến thức về các dấu hiệu phổ biến thường gặp khi trẻ mắc viêm tai giữa. Cảm ơn cha mẹ đã theo dõi.
Chú ý: Số hotline viemtaigiua.vn (0843.311.348) luôn có bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng trực để tư vấn cho cha mẹ về tình hình bệnh của con em mình. Hãy liên hệ ngay để được tư vấn sớm nhất nhé!
6. Tham khảo
- Phương pháp điều trị viêm tai giữa
- Quan điểm mới về cơ chế bệnh sinh của viêm tai giữa cấp và các biến chứng của nó
- Biến chứng viêm tai giữa
- Nguyên nhân mất thính lực ở trẻ
Cảm ơn bạn đã đọc bài - Chúc bạn ngày tốt lành!
